Veiligheidsdag sector transport en logistiek 2025 Cecile de Roos

Artikel

Zó pak je werkstress aan: Cecile de Roos over psychosociale arbeidsbelasting (PSA)

Deel deze pagina

Werkstress is een belangrijke oorzaak van verzuim in transport en logistiek. Maar waar komt die stress vandaan? En wat kun je als werkgever doen? Een van de oorzaken, psychosociale arbeidsbelasting (PSA), verdient serieuze aandacht. Arbeids- en organisatiedeskundige Cecile de Roos deelt haar visie: praktisch, eerlijk en direct toepasbaar op de werkvloer.

''Je hoeft mensen niet gelukkiger te maken''

Al meer dan 30 jaar is Cecile de Roos actief in het arbo-vak als erkend expert op het gebied van werkstress en risicomanagement. Ze is directeur en oprichter van het Hollands College, leidt professionals op en schreef onder andere het boek 'Stress zit niet tussen je oren'. Zo combineert Cecile haar academische kennis met ondernemen en doceren. “Ik ben een bouwer én een architect. Ik ontwerp de opleiding, schrijf de boeken én geef de lessen.” Juist die veelzijdigheid geeft haar energie. Tijdens de Veiligheidsdag van Sectorinstituut Transport en Logistiek (STL) gaf de expert een masterclass over PSA. Als werkgever ben je verplicht om PSA-beleid op te stellen én uit te voeren. Haar boodschap: ''Maak het niet groter dan het is, maar ook niet kleiner. Begin met logisch nadenken. Je hoeft mensen niet gezonder of gelukkiger te maken dan toen ze binnenkwamen, maar je mag ze niet beschadigen.''

Veiligheidsdag sector transport en logistiek 2025

PSA: een container vol werkstress

PSA bestaat uit werkdruk en ongewenste omgangsvormen. Als dit uit balans raakt bij een werknemer, kan dit tot werkstress leiden. Een belangrijke reden waarom werknemers niet willen of kunnen werken tot hun pensioen, is werkdruk/werkstress (31%). Maar wat is PSA nu écht? ''Het is een enorm containerbegrip,'' zegt Cecile. ''Daar wordt van alles onder gegooid: werkdruk en de taakbelasting, pesten, discriminatie, agressie, noem maar op. Alles wordt in een grote bak van de Arbowet geduwd,'' stelt Cecile. En dat maakt het begrip volgens haar ongrijpbaar. Cecile benadrukt dat je als werkgever realistisch moet blijven kijken. ''Maak het niet groter dan dat het is. Als je alles onder PSA verschuilt, is het net zoiets van: je geeft iedereen een total body scan en je vindt altijd wel ergens een schimmeltje. Maar gaan we dan iemand zwaar onder de pillen zetten en preventief opereren, of alleen dat kleine plekje aanpakken? PSA vraagt om trechteren en naar de feiten kijken, niet om alles tegelijk op te willen lossen.''

Werkdruk of alles eromheen?

De grondoorzaak van werkstress ligt volgens Cecile vaak niet in het werk zelf, maar in alles wat eromheen speelt. ‘’De meeste professionals kunnen hun werk prima aan. Vervolgens is dat je gezonde werkdruk. Negen van de tien keer ontstaat stress door de verstoringen eromheen. Dat zijn de boosdoeners.'' Denk aan systemen die niet goed werken, een appje op vrijdagavond van de leidinggevende of onduidelijkheid over taak. ''Dan ga je met een rot gevoel het weekend in en kom je maandag al vermoeid op je werk.'' Ook in het transport en logistiek stapelen externe factoren zich op. ''Denk aan chauffeurs die moeten overnachten bij onveilige havens of lange wachttijden.'' Het sociale klimaat op de werkvloer speelt hierin een grote rol. Cecile vergelijkt het met een rij dominostenen: ''Die steentjes bestaan uit steun, waardering, invloed op je werk en samenwerking. Als die steentjes stevig staan, is je sociale klimaat oké en kunnen medewerkers veel taken aan. Maar als ze omvallen, groeit het gevoel van onmacht en druk.'' Uiteindelijk kan dat leiden tot stress, uitval, verloop van personeel, imagoschade en hogere kosten.

De rode en groene vlaggen in je PSA-beleid

Bij het aanpakken van PSA is het belangrijk om scherp te zijn op risico's en kansen. Cecile noemt dit de rode en groene vlaggen in je PSA-beleid. Rode vlaggen zijn bijvoorbeeld extreem dure werkstressonderzoeken zonder duidelijke resultaten. ''Als werkstressonderzoek meer dan 50.000 euro kost, weet je dat je met list en bedrog te maken hebt.'' Ook onderzoek dat zonder onderscheid voor de hele organisatie wordt uitgerold, of wordt uitgevoerd door niet-erkende onderzoekers, vraagt om alertheid. ''Werkstressonderzoek moet altijd op groepsniveau plaatsvinden, gekoppeld aan een leider.'' Vertrouwenspersonen zonder duidelijke route vormen een vergelijkbaar risico. ''Dan wijs je mensen de weg naar Rome, maar er is geen Rome.'' Ook ongelijke behandeling tussen medewerkers kan spanningen veroorzaken. ''Het gebeurt vaker dat de werkvloer zich ongelijk behandeld voelt.'' De groene vlag zag Cecile ook, bij een logistiek bedrijf waar chauffeurs en kantoorpersoneel dezelfde voorzieningen hadden. ''In de chauffeurskantine met wasmachine, droger en keuken kon iedereen zijn gang gaan. Zulke gelijke faciliteiten zorgen ervoor dat mensen zich gewaardeerd voelen.'' Zo wordt het sociale klimaat versterkt en spanningen voorkomen.

Begin klein

Een goed PSA-beleid hoeft niet groots of ingewikkeld te zijn. Juist kleine, concrete stappen maken het verschil, benadrukt Cecile. ''Zeker als je het heel specifiek maakt in steun en waardering, kun je als werkgever veel bieden. Maar ook het voorbeeld met de chauffeurskantine, dat zijn allemaal concrete zaken. Behandel je het personeel écht gelijk? Worden kantoormedewerkers in de watten gelegd en chauffeurs niet, bijvoorbeeld.’’ Volgens Cecile hoef je niet te wachten op een grote strategie. ''Begin klein, met wat je ziet. Zorg dat je de signalen herkent en bied ruimte voor gesprek. Meestal zijn werkgevers van nature al gezonde werkgevers. Ik zeg weleens: als je psychisch gezond in elkaar zit, is je PSA-beleid vaak impliciet al op orde. Het is een kwestie van gezond verstand. Iedereen heeft een mate van empathie en wil goed met zijn werknemers omgaan.'' Zo bouw je aan een hogere tevredenheid onder medewerkers, een betere werksfeer, hogere productiviteit en minder schades en ongevallen.