overgangsconsulent transport en logistiek
Tips en advies

Hoe ga je het gesprek aan over alcohol en drugs?

Deel deze pagina

Een gesprek voeren over alcohol en drugs is spannend, maar nodig. In de sector transport en logistiek kan één fout levens kosten. Denk aan een chauffeur die te laat remt of een magazijnmedewerker die niet scherp is op de heftruck. Maar hoe voer je dit gesprek op een veilige manier?

De juiste toon vinden

Het gesprek werkt alleen als de werknemer zich veilig voelt. Veel werknemers zijn bang voor straf of ontslag. Begin daarom nooit met een beschuldiging, maar met een open vraag.

Voorbeeld:

 "Je ziet er moe uit. Gaat het wel? Heb je ergens last van? Kan ik je helpen?"

Op deze manier kan iemand zelf vertellen wat er speelt. Misschien is er stress thuis, misschien was er een feestje, of misschien toch gebruik. Door open te beginnen, krijg je eerlijkere antwoorden.

Functiewaardering en onderzoek in transport en logistiek

Kies het juiste moment

Een gesprek werkt beter als je het op een rustig moment voert. Dus niet in de kantine waar collega’s meeluisteren, maar op een plek waar privacy is.

Daarnaast helpt het om te praten rondom natuurlijke momenten in het jaar. Op zulke momenten is het makkelijker en veiliger om het onderwerp te bespreken.

  • Voor het festivalseizoen: op festivals gebruiken veel bezoekers drugs. Vooral ecstasy, cannabis, cocaïne, ketamine en 3-MMC zijn populair, blijkt uit onderzoek van het Trimbos-instituut. Meer dan de helft van de bezoekers neemt ecstasy. Dit is veel meer dan gemiddeld in Nederland. Op festivals komt drugsgebruik dus duidelijk vaker voor. Niet iedereen weet wat de gevolgen zijn als ze drugs hebben gebruikt en maandag weer aan het werk gaan. Bespreek dit voordat het festivalseizoen start.
  • Voor de zomervakantie: meer barbecues en feestjes, waar meer gedronken wordt. Niet iedereen denkt aan de gevolgen van een avondje alcohol drinken de volgende ochtend.
  • Na ongelukken in de sector: nieuwsberichten over ongelukken kunnen een reden zijn om bewustwording te vergroten.


Zo maak je het onderwerp bespreekbaar zonder dat je iemand persoonlijk aanwijst.

Voorbereiding helpt

Het is goed om voorbereid naar het gesprek te komen. Denk vooraf na over:

  • Doel van het gesprek: wil je informeren, signaleren of afspraken maken?
  • Het gewenste resultaat: wanneer ben jij tevreden met de uitkomst van het gesprek?
  • Wie het gesprek voert: leidinggevende, een vertrouwenspersoon of een ervaren collega.
  • Wat je kunt aanbieden: aangepast werk, rustmomenten, tijdelijk ander soort werk.

Zo laat je zien dat er opties zijn, zonder dat jouw werknemer bang hoeft te zijn voor ontslag of straf.


Valkuilen om te vermijden

Er zijn ook wat punten die je beter uit de weg kunt gaan tijdens het gesprek. Zoals: 

  • Vermijd woorden als ‘verboden’ en ‘mag niet’: die zorgen er vaak voor dat de ander in de verdediging schiet. 
  • Niet normaliseren: zeg niet: “Ach, iedereen doet dat weleens.” Dat verzwakt je boodschap.
  • Geef geen oordeel: houd je persoonlijke mening buiten het gesprek. Focus op veiligheid en gezondheid.


Voorbereiding maakt het verschil

Zorg dat je je goed voorbereidt. Denk na over:

  • Doel van het gesprek: wil je informeren, signaleren of afspraken maken?
  • Het gewenste resultaat: wanneer ben jij tevreden met de uitkomst van het gesprek?
  • Wie het gesprek voert: leidinggevende, een vertrouwenspersoon of een ervaren collega.
  • Wat je kunt aanbieden: aangepast werk, rustmomenten, tijdelijk ander soort werk.

Valkuilen om te voorkomen

Er zijn ook wat punten die je beter uit de weg kunt gaan tijdens het gesprek. Zoals: 

  • Vermijd woorden als ‘verboden’ en ‘mag niet’: die zorgen er vaak voor dat de ander in de verdediging schiet. 
  • Niet normaliseren: zeg niet: “Ach, iedereen doet dat weleens.” Dat verzwakt je boodschap.
  • Geef geen oordeel: houd je persoonlijke mening buiten het gesprek. Focus op veiligheid en gezondheid.

Stappenplan: als je denkt dat iemand nú onder invloed is

Denk je dat een werknemer onder invloed aan het werk is? Volg deze stappen (de ABBA-checklist):

  • Apart nemen: haal de werknemer rustig uit de situatie.
  • Beschrijf gedrag en effect: benoem concreet wat je ziet en welk risico dit geeft, zonder discussie. 
  • Benoem de regels: wijs op jullie ADM-beleid en de veiligheidsregels en vertel wat wel/niet mag. 
  • Actie: zorg voor een veilige oplossing. Laat de werknemer bijvoorbeeld naar huis brengen. Maak een vervolgafspraak en leg dit vast.

Stappenplan: als je denkt dat iemand beginnende problemen heeft

Functioneert een werknemer nog, maar heb je het vermoeden dat hij beginnende problemen heeft met alcohol of drugs? Volg dan onderstaande stappen (de ASBBA-checklist):

  • Afspraak maken: bereid een gesprek voor en kies een rustig moment. 
  • Sluit aan bij de werknemer: vraag toestemming om je zorgen met hem te bespreken en toon begrip. 
  • Beschrijf gedrag en effect: benoem concrete voorbeelden van zorgen of veranderingen in het functioneren van de werknemer.
  • Benoem gewenst gedrag en wijs op het ADM-beleid: geef duidelijk aan wat wel/niet mag en dat er hulp beschikbaar is. 
  • Actie: vat samen, maak vervolgafspraken en verwijs eventueel door (bedrijfsarts, huisarts, zelfhulp

Voorbeelden van een gesprek

Voorbeeld 1: preventief gesprek

Werkgever: “Het festivalseizoen staat weer voor de deur. We weten allemaal dat het gezellig kan zijn. Maar sommige middelen kunnen nog lang blijven doorwerken, waardoor het rijden met de vrachtwagen soms niet veilig is. Hoe zorgen we dat iedereen maandag veilig aan het werk kan?”

Werknemer: “Ja, soms ben ik maandag wel moe.”

Werkgever: “Dat snap ik. Als je van tevoren aangeeft dat je misschien niet fit bent op maandag, kunnen we samen kijken naar aangepast werk of een vrije dag.”

Andere mogelijke openingen:

“Met dit mooie weer komen er veel barbecues en borrels aan. Geniet er vooral van, maar let erop dat alcohol de volgende dag nog invloed kan hebben op je werk.”

“De dagen zijn lang en soms slaap je korter in de zomer. Let erop dat je voldoende rust pakt, zodat we samen de drukke planning goed doorkomen.”

Voorbeeld 2: bij vermoedens

Werkgever: “Je lijkt de laatste tijd moe en vaak afgeleid. Herken je dat?”

Werknemer: “Ja, misschien. Ik ben ook naar een festival geweest dit weekend.”

Werkgever: “Bedankt dat je dat zegt. Laten we kijken hoe je veilig kunt werken. Je gezondheid en veiligheid zijn belangrijk, ook voor je collega’s.”

Andere mogelijke openingen:

“Ik zie dat je vaker pauzes neemt en er afwezig uitziet. Hoe gaat het met je?”

“Ik merk dat je meer fouten maakt dan normaal. Weet je waardoor dat kan komen?”

Maak gebruik van kennis van collega’s

Niet altijd hoef jij als werkgever het gesprek te voeren. Soms komt een boodschap beter over als die van een ervaren collega of vertrouwenspersoon uit het team komt. Zij staan vaak dichter bij de groep en krijgen daardoor sneller vertrouwen.

Als werkgever kun je deze collega’s bewust inzetten. Kijk wie in het team gezag heeft, veel vertrouwen krijgt of vaak door anderen om advies wordt gevraagd. Dat kunnen bijvoorbeeld ervaren chauffeurs, teamleiders of informele leiders zijn. Geef ze simpele tips of een korte training zodat zij het onderwerp alcohol, drugs en medicijnen op een veilige en open manier kunnen bespreken.

In gesprek met een collega

Praktische tips voor het gesprek

Om het gesprek zo goed mogelijk aan te kunnen gaan, hier nog een paar tips:

  • Kies een rustig moment en een veilige plek.
  • Stel open vragen vanuit zorg, niet vanuit straf.
  • Bespreek samen oplossingen, zoals aangepast werk of een vrije dag.
  • Vertel dit steeds opnieuw, bijvoorbeeld als iemand begint of bij teamoverleg.
  • Gebruik ervaringsverhalen of nieuwsvoorbeelden om het concreet te maken.

Veelgestelde vragen over alcohol drugs en medicijnen

Alle vragen
STL Charles Uijtdehaag

Wij staan voor je klaar

Heb je een vraag? Onze adviseurs staan voor je klaar om je verder te helpen.

Mailen of bellen?

088-2596121 Bereikbaar tussen 08.30 en 17.00
Wat vind je van deze pagina?