Uitdagingen op de arbeidsmarkt nemen toe

Uit de meest recente Sectormonitor blijkt dat de uitdagingen op de arbeidsmarkt in transport en logistiek toenemen. Ondernemers blijven personeelstekorten houden. Er zijn minder vrachtwagenchauffeurs als gevolg van een lagere instroom die ook nog eens lager is dan de uitstroom. Bovendien is er sprake van omzetdalingen en een toegenomen aantal faillissementen.

STL: “In het voorjaar van 2023 vroegen we ondernemers in de transport- en logistiek sector wat de belangrijkste prioriteiten zijn voor de komende twee jaar. Dit levert het inzicht op dat de focus ligt op het behoud van de huidige omzet, het veiligstellen van werk en klanten, en het aanpakken van de voortdurende uitdagingen bij het vinden en behouden van gekwalificeerd personeel. Opvallend daarbij is dat in vergelijking met het voorgaande jaar het behoud van de huidige omzet en werk vaker als cruciaal worden benoemd, terwijl het vinden van geschikt personeel minder vaak wordt genoemd.”

Meer arbeidsmarktontwikkelingen uit deze Sectormonitor:

• In het tweede kwartaal van 2023 was de omzet in het goederenvervoer over de weg 3,7 procent lager t.o.v. van vorig jaar. Dit komt volgens het CBS onder andere doordat er minder werd geproduceerd in de industrie, de bouw achterbleef en de internationale handel terugliep. In logistieke dienstverlening daalt de omzet met –14,4% ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder (CBS, 2023). 
• Het aantal openstaande vacatures voor vrachtwagenchauffeurs blijft eind Q2 min of meer stabiel t.o.v. voorgaande kwartalen (ruim 8.000). Ten opzichte van vorig jaar ligt het aantal openstaande vacatures hoger. De arbeidsmarkt voor chauffeurs blijft in meeste regio’s zeer krap (meer vacatures dan werkzoekende chauffeurs). Voor beroepsgroepen verwant aan transport en logistiek ligt aantal openstaande vacatures wat lager dan vorig jaar.
• Volgens het CBS zijn ondernemers in de zogenaamde categorie ‘Vervoer over land’ begin Q3 per saldo negatief over economisch klimaat in de afgelopen 3 maanden. En voor de komende 3 maanden zijn hun verwachtingen minder positief. Overigens laat het CBS sinds kort informatie alleen nog categorie-overstijgend zien voor alle landvervoer samen (goederen en personen, weg en spoor) en is niet meer beschikbaar op de categorie goederenvervoer. Hierdoor zijn de resultaten van deze indicatoren niet één op één vergelijkbaar met die in de voorgaande Sectormonitoren. Ruim 6 op de 10 bedrijven in Vervoer over land is actief in goederenvervoer over de weg.
• Het aandeel ondernemers Vervoer over land dat een belemmering ervaart door tekort aan personeel neemt af ten opzichte van vorig jaar (65% in juli 2023 t.o.v. 79% in juli 2023). Onder de ondernemers binnen logistieke dienstverlening is het aandeel 42% begin Q3. Volgens het CBS geven veel ondernemers in de verschillende bedrijfstakken in Nederland aan last te hebben van een personeelstekort; gemiddeld is dat 41%.
• De instroom van werknemers in de WW is in juli 2023 voor chauffeurs en transportplanners en logistiek medewerkers lager dan in juni en lager t.o.v. dezelfde maand vorig jaar (119 vrachtwagenchauffeurs en 202 transportplanners/logistiek medewerkers in 2023 tegen 114 vrachtwagenchauffeurs en 183 transportplanners/logistiek medewerkers in juli 2022).   
  
  Landelijk ligt het aantal lopende WW-uitkeringen in juli ook lager dan in juni en juli vorig jaar (-0,4 procent). Sinds mei 2023 schommelt het aantal WW-uitkeringen tussen de 151 en 153 duizend. In de eerste helft van 2023 bleef de werkloosheid vrij stabiel (CBS/UWV, 2023).

Ontwikkelingen ten aanzien van werknemers en werkgevers aangesloten bij SOOB/PFV:

• Het aantal bedrijven is nagenoeg hetzelfde als een jaar eerder (7.525 bedrijven in 2023-Q2 tegen 7.527 in 2022-Q2). Ten opzichte van vorige kwartalen neemt het aantal bedrijven wel licht af. Het gemiddeld aantal werknemers per bedrijf ligt op een hoger niveau dan vorig jaar (22,4 in 2023-Q2 tegen 22,0 in 2022-Q2).
• In 2023-Q2 is het aantal faillissementen bijna twee keer zo hoog als vorig jaar (40 in 2023-Q2 tegen 21 in 2022-Q2). Het aantal is ook hoger dan in de voorgaande kwartalen. In heel 2022 gingen in de sector meer bedrijven failliet dan in 2021 (78 bedrijven tegen 62). Het aantal faillissementen lag wel lager dan in jaren voor 2021. 
  
  Vanaf september 2022 loopt landelijk het aantal faillissementen na een laagterecord in augustus weer op. Het aantal faillissementen ligt vanaf dat moment onafgebroken elke maand hoger dan in dezelfde maand vorig jaar (CBS, 2023). 
  
  
• Het totaal aantal werknemers in de sector bedraagt 168.405 in 2023-Q2 (tegen 165.684 in 2022-Q2). Het aantal werknemers neemt toe t.o.v. vorig jaar (+1,6% t.o.v. 2022-Q2) en neemt af t.o.v. vorig kwartaal. Het aantal chauffeurs neemt af t.o.v. vorig jaar, en vorig kwartaal. Er zijn 92.884 chauffeurs in 2023-Q2 (en 93.682 in 2022-Q2). De instroom van chauffeurs ligt lager dan vorig jaar en de uitstroom ligt boven de instroom (net als in het eerste kwartaal).

• In 2023-Q2 is de instroom van het totaal aantal werknemers 6.614 en de uitstroom 5.896. Instroom en uitstroom liggen lager dan in hetzelfde kwartaal vorig jaar en lager dan in het voorgaande kwartaal. 62% van de instroom bestaat uit werknemers tussen 18-35 jaar. De leeftijdspiek bij de instroom ligt op 20 jaar en bij de uitstroom op 67 jaar.

• De pensioenuitstroom van werknemers lag in 2022 hoger dan in 2021. Vooral de pensioenuitstroom van chauffeurs nam toe. De uitstroom van werknemers vanwege bedrijfsbeëindiging en faillissementen lag in 2022 ook hoger dan het jaar ervoor (in 2022 stroomden 246 werknemers uit vanwege bedrijfsbeëindiging tegen 173 in 2021). Landelijk lag het aantal bedrijfsopheffingen volgens CBS in 2022 een stuk hoger dan in de voorgaande jaren (CBS, 2022). 

• De gemiddelde leeftijd van werknemers niet-chauffeurs daalt ten opzichte van vorig jaar (39,4 in 2023-Q2 en 39,9 in 2022-Q2). Sinds 2016 is er sprake van een dalende trend. Gemiddelde leeftijd chauffeurs stijgt verder, is ruim 45,3 jaar in 2023-Q2 (was 44,9 in 2022-Q2).

• Het aandeel parttimers onder niet-chauffeurs neemt toe met 1,7% (56% in 2023-Q2 tegen 54,3% in 2022-Q2). Ruim 12% van chauffeurs werkt parttime, dit percentage is gelijk gebleven ten opzichte van vorig jaar. 

In de Sectormonitor worden per kwartaal arbeidsmarktontwikkelingen gemonitord van werknemers en werkgevers die zijn aangesloten bij SOOB/Pensioenfonds Vervoer. De cijfers gaan naast het onderzochte kwartaal, ook deels over het lopende kwartaal, om goed aan te sluiten bij de actuele ontwikkelingen. De Sectormonitor komt tot stand in opdracht van de sociale partners TLN, VVT, FNV Transport en Logistiek en CNV Vakmensen. De uitvoering is in handen van Sectorinstituut Transport en Logistiek (STL) en is mogelijk dankzij SOOB. 

Benieuwd naar meer cijfers en trends?

Klik hier door naar de sectormonitor 2e kwartaal 2023. Voor een verdere verdieping van de belangrijkste trends op de arbeidsmarkt verwijzen wij naar de nieuwe Arbeidsmarktrapportage beroepsgoederenvervoer (verschijningsdatum januari 2023).